Η Ευρωπαϊκή ένωση ορίζει όπως γνωρίζουμε τώρα που έχουμε γίνει ως Κύπρος πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής οικογένειας, πολλά από τα θέματα που αφορούν την καθημερινότητα μας. Ένα από αυτά που μας αφορά ιδιαίτερα και μας επηρεάζει και προσωπικά τον καθένα αλλά και την κοινωνία μας ως σύνολο, είναι το θέμα του περιβάλλοντος και της διαχείρισης των αποβλήτων. Το περιβάλλον είναι από τα θέματα που ρυθμίζονται συστηματικά στην Ευρώπη με μεγάλο αριθμό νομοθετημάτων. Μάλιστα αυτή την περίοδο για τον πιο πάνω λόγο βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση μια προσπάθεια να συγκεντρωθεί και να απλοποιηθεί η Ευρωπαϊκή νομοθεσία για το περιβάλλον και για τη διαχείριση των αποβλήτων.
Εν αντιθέσει με τις περισσότερες από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, η δική μας κοινωνία είτε δεν ασχολήθηκε καθόλου, είτε προσέγγισε παραδοσιακά πολύ επιδερμικά τα θέματα των αποβλήτων και της ρύθμισης τους. Και αυτό πραγματικά ξενίζει για μια χώρα που στηρίζει την οικονομία της στον τουρισμό, αφού η κακή ποιότητα του περιβάλλοντος αναπόφευκτα επηρεάζει την ελκυστικότητα της Κύπρου ως τουριστικού προορισμού. Θα έπρεπε λοιπόν να είναι στις πρώτες προτεραιότητες μας το θέμα του περιβάλλοντος σε μια χώρα όπως η Κύπρος, αλλά δυστυχώς δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Αντίθετα, ακόμη και σήμερα που οι νέες Ευρωπαϊκές συνθήκες επιτάσσουν τη ραγδαία αλλαγή των δομών, των πρακτικών και νοοτροπιών μας ώστε να προσεγγίσουμε και να καλύψουμε σταδιακά τα απαιτούμενα της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας, το σύστημα δυσκολεύεται να ανταποκριθεί και βραχυκυκλώνεται μέσα στις ίδιες του τις διαδικασίες.
Παρά το γεγονός όμως ότι συνήθως έχουμε την τάση (και εγώ δηλαδή), να θεωρούμε ότι δύσκολα αλλάζουν τα πράγματα στην Κύπρο και ότι η γραφειοκρατία μας και το σύστημα είναι τέτοια που δεν επιτρέπει να κινηθούμε σε γοργούς ρυθμούς, είμαι με την εντύπωση ότι εκεί που πραγματικά νοιώθουμε πίεση ή που θέλουμε ως κράτος να αλλάξουμε τα δεδομένα, το κάνουμε. Απόδειξη των πιο πάνω είναι η ταχύτητα με την οποία κινήθηκε το σύστημα (όλος δηλαδή ο απαιτούμενος εθνικός μηχανισμός), για την ένταξη μας στη ζώνη του Ευρώ. Είναι γεγονός ότι στο τομέα αυτό η Κύπρος πέτυχε και πήρε τα εύσημα για την αποτελεσματικότητα και την προσαρμοστικότητα των μηχανισμών της, από τους εταίρους μας στην Ευρώπη.
Τι αποδεικνύει η πιο πάνω διαπίστωση; Ότι απλά όπου υπάρχει πραγματικά πολιτική βούληση, το σύστημα και κινείται και αντιδρά και ανταποκρίνεται. Μπορεί να κάνει και θαύματα. Όπως λεν και οι ξένοι: «When there is a will, there is a way».
Το ερώτημα λοιπόν τίθεται απλά και ξεκάθαρα. Δεν είναι τομέας επείγουσας προτεραιότητας το περιβάλλον; Δεν χρήζει της προσοχής και της έγνοιας μας σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο όταν βλέπουμε να συμβαίνουν γύρω μας μεταξύ άλλων και τα πιο κάτω:
1. Είμαστε εκ των ουραγών στην Ευρωπαϊκή οικογένεια σε αυτό τον τομέα.
2. Η κακή ποιότητα του περιβάλλοντος επηρεάζει πρώτα από όλα εμάς, την ποιότητα ζωής μας και την υγεία μας.
3. Εκπέμπουμε τριτοκοσμική εικόνα στους τουρίστες μας όταν οι τουριστικοί μας χώροι θυμίζουν σκουπιδότοπους (σε τι να αναφερθεί κάποιος, στη χωματερή του Κάβο Γκρέκο, ή στα μονοπάτια της φύσης που οδηγούν στις αυτοσχέδιες χωματερές μας σε κάθε λαγκάδι).
4. Παρακολουθούμε με αγωνία όλοι πως οι ανθρώπινες επιρροές στο περιβάλλον με την υπερθέρμανση του πλανήτη, αποσταθεροποιούν τις καιρικές συνθήκες σε όλο τον πλανήτη.
5. Έχουμε τόσο αυξημένα ποσοστά παιδικών ασθματικών παθήσεων αλλά και τόσων άλλων ασθενειών που συνδέονται άμεσα με την ποιότητα του περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε.
Πολλές φορές η απλή δικαιολογία μας για την παραγνώριση των ευθυνών μας για την προστασία του περιβάλλοντος είναι καθαρά οικονομική. Στενόμυαλα οικονομική δηλαδή. Πόσες φορές ακούμε ότι η προστασία του περιβάλλοντος δυστυχώς κοστίζει πολύ. Και όντος κοστίζει. Το θέμα είναι όμως πότε μελετήσαμε σοβαρά το κόστος της «μη προστασίας» του περιβάλλοντος και να το αντιπαραβάλουμε με το κόστος της προστασίας του. Παρά το γεγονός ότι είναι ένας δύσκολος υπολογισμός, είναι σίγουρο ότι άμα συνυπολογιστούν όλες οι επιπτώσεις της «μη προστασίας» του περιβάλλοντος (εικόνα της Κύπρου, ασθένειες, καθαρισμός μετά τη ρύπανση, κ.τ.λ.) η σύγκριση θα είναι συντριπτικά υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος.
Τα πιο πάνω καταγράφονται όχι για να τονιστεί ότι δεν έχει γίνει τίποτα σε αυτό τον τομέα. Καταγράφονται όμως για να τονιστεί ότι υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά που πρέπει να γίνουν. Κάποιες από τις ενέργειες που προωθήθηκαν τα τελευταία χρόνια, όπως για παράδειγμα ο διορισμός Επιτρόπου Περιβάλλοντος, έχουν συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση αρκετών θεμάτων. Χρειάζονται όμως να γίνουν και πολλά άλλα που έχουν να κάνουν με τις δομές, τις αρμοδιότητες των τμημάτων, την στελέχωση των υπηρεσιών, την αποκέντρωση των εξουσιών, κ.τ.λ..
Δεν νομίζω ότι χρειάζεται κάποιος να μπει σε λεπτομέρειες. Οι αρμόδιοι που ασχολούνται με τα θέματα τα γνωρίζουν καλύτερα από όλους μας. Και όταν υπάρξει πολιτική βούληση στο ανώτατο επίπεδο, οι επιτελείς θα δώσουν και ευφάνταστες και αποτελεσματικές λύσεις. Αυτό έχει ήδη αποδειχθεί, αφού άμα πραγματικά θέλουμε βρίσκουμε τις λύσεις.
Ζητείτε λοιπόν σαφής πολιτική βούληση. Το περιβάλλον και η διαχείριση αποβλήτων είναι θέμα επείγον για τον τόπο. Και ως τέτοιο πρέπει να το αντιμετωπίσει η Πολιτεία.